Μεγάλωσα σε μια εποχή που τα περιοδικά δεχόντουσαν αρνητική κριτική για τις επεξεργασμένες φωτογραφίες των “Σελέμπριτιζ” που παρήλαυναν σε εξώφυλλα, όπου κανείς δεν τσιγγουνευόταν το φώτοσοπ. Έτσι γαλουχήθηκαν ολόκληρες γενιές, με αυτό το άπιαστο πρότυπο ομορφιάς, που τόσο παλεύουμε σήμερα για να ξεριζωθεί από τις αντιλήψεις μας. Αλλά τα φίλτρα, τα προγράμματα επεξεργασίας φωτογραφιών και τα αντίστοιχα social media επανέφεραν όλη αυτή την κατάσταση στο σήμερα.
Οι χιλιάδες εφαρμογές επεξεργασίας φωτογραφιών και τα φίλτρα τους χρησιμοποιούνται σε μια ευρεία γκάμα εργασιών, και σαφώς δεν καταδικάζονται όλες, ούτε είμαι απολύτως αθώα κι εγώ. Σίγουρα για την κάλυψη μικροατελειών στις φωτογραφίες μας και για επιδιορθωτικές μικρές παρεμβάσεις οι περισσότεροι μπορούμε να θεωρηθούμε ένοχοι. Τα πράγματα διαφοροποιούνται όμως, όταν τα φίλτρα αλλάζουν και “μετασχηματίζουν” πρόσωπα και σώματα.
Αυτό που άρχισε ως αβλαβής διασκέδαση έχει μετατραπεί σε έναν φονέα αυτοπεποίθησης. Εικόνα με την εικόνα, χτυπήσαμε το κουμπί φίλτρου όλο και πιο επίμονα, κατέστη πλέον ένα τελετουργικό που αυτόματα εφαρμόζεται πριν από την ανάρτηση στις σελίδες κοινωνικών μέσων.Η ανησυχία προκύπτει αν σκεφτούμε πως το κενό μεταξύ της αληθινής μας εικόνας και του ψηφιακού μας εαυτού διευρύνεται τόσο πολύ που εν τέλει καταπίνει την αυτοεικόνα μας. Είναι σαν το αληθινό “Εγώ¨ σου, να μην είναι πια ποτέ αρκετά καλό. Χωρίς αυτά τα φίλτρα αντικρίζουμε το είδωλό μας στον καθρέφτη στο τέλος της ημέρας κι αναρωτιόμαστε γιατί δεν μπορούμε να φανούμε τόσο εντυπωσιακοί όσο στις φωτογραφίες που έχουμε ανεβάσει.
Δεν αλλοιώνουμε μόνο τα φυσικά μας χαρακτηριστικά, αλλοιώνουμε την έννοια της διαφορετικότητας , κάνοντας την ομορφιά επεξεργασμένες κόπιες. Πλέον δεν ερκεί απλά να είσαι όμορφος, αλλά κρίνεται αναγκαίο για την ‘Αυτοκρατορία των Λάικ και της Καρδούλας” να είσαι πανομοιότυπα όμορφος και φυσικά, πάντα πιο όμορφος συγκριτικά με τον άλλο χρήστη. Έφτασε η στιγμή που νιώθουμε ελκυστικοί στον ψηφιακό κόσμο και άσχημοι στον αληθινό.
Και ο λόγος πίσω από την ανησυχητική σχέση μεταξύ των φίλτρων και της χαμηλότερης αυτοεκτίμησης είναι τόσο ο τρόπος που συγκρίνουμε τη φιλτραρισμένη εμφάνισή μας με την πραγματική εμφάνισή μας, όσο και το πώς την συγκρίνουμε αναπόφευκτα με άλλους στα κοινωνικά μέσα.
Σύμφωνα με την Heather Senior Monroe (κλινική κοινωνική λειτουργός με μεταπτυχιακό δίπλωμα στην κοινωνική εργασία στη Newport Academy), οι άνθρωποι που συνηθίζουν τη χρήση φίλτρων και photoshop, βιώνουν μια καταστρεπτική αποσύνδεση ανάμεσα σε αυτό που βγάζουν στον έξω στον κόσμο και, όχι απλά σε αυτό που πραγματικά μοιάζουν, αλλά στο ποιοι είναι συλλήβδην (Body Dysmorphic Disorder*). «Είτε χρησιμοποιούν εφαρμογές επεξεργασίας και φίλτρα είτε “καθαρίζουν” τις εικόνες τους με άλλους τρόπους, οι έφηβοι που χρησιμοποιούν το Twitter, το Instagram και το Facebook παρουσιάζουν στον κόσμο μια φιλτραρισμένη, εξιδανικευμένη άποψη για τον εαυτό τους και τη ζωή τους», λέει η Heather.
Στην πραγματικότητα, η προτίμηση για φιλτραρισμένα πρόσωπα δεν τελειώνει με αυτό που δημοσιεύεται στο διαδίκτυο, ο αντίκτυπος μιας ανάρτησης δεν παραμένει περιορισμένος στον δημιουργό της.Αντιθέτως, επηρεάζει τη σκέψη όλων των ιντερνετικών φίλων του, γίνεται μέτρο σύγκρισης και εν τέλει καθιερώνει ένα ολόκληρο πρότυπο. Γι’ αυτό και το Instagram, που αφορά μόνο τη δημοσίευση εικόνων, μπορεί να χαρακτηριστεί ως το πλέον τοξικό κοινωνικό δίκτυο ενώ είναι το πιο επικίνδυνο για την ψυχική υγεία, όπως έρευνες έχουν αποδείξει.Τα φίλτρα είναι απλά μια επιδείνωση των προβλημάτων που έχουν παρουσιάσει τα κοινωνικά μέσα από την έναρξή τους.
Η έλλειψη φίλτρων δεν θα κάνει την εικόνα σας λιγότερο εκτιμητή ή λιγότερο πολύτιμη. Ο εαυτό σας δεν είναι λιγότερο ελκυστικός χωρίς μαγικά φίλτρα και ρυθμίσεις.
*Body Dismorphic Disorder (ΒDD) /Διαταραχή Δυσμορφίας Σώματος:Διαταραχή που χαρακτηρίζεται από επίμονες και έντοναενοχλητικές ανησυχίες με κέντρο ένα φανταστικό ή ελαφρύ ελάττωμα στην εμφάνιση κάποιου. Στα άτομα με BDD μπορεί να μην αρέσει σε κανένα μέρος του σώματός τους, αν και συχνά βρίσκουνουν λάθη σχετικά μετα μαλλιά τους, το δέρμα, τη μύτη, το στήθος ή το στομάχι. Στην πραγματικότητα, ένα αντιληπτό ελάττωμα μπορεί να είναι μόνο μια ελαφριά ατέλεια ή ανύπαρκτη. Αλλά για κάποιον με BDD, το ελάττωμα είναι σημαντικό και εμφανές, προκαλώντας συχνά σοβαρές συναισθηματικές δυσκολίες και δυσκολίες στην καθημερινή λειτουργία.
Η τρυφεράδα θα σώσει τον κόσμο.
Γράφω γιατί αλλιώς θα σκάσω.