Πάπισσα Ιωάννα
Η Πάπισσα Ιωάννα “, το αντιμυθιστόρημα ή μεταμυθιστόρημα, όπως χαρακτηρίστηκε στην εποχή του όταν δημοσιεύτηκε το 1866 του Έλληνα λογοτέχνη Εμμανουήλ Ροίδη, υπήρξε ένα επαναστατικό χτύπημα πνευματικής μορφής του ίδιου χρησιμοποιώντας μία αντισυμβατική ηρωϊδα, από γονείς ιεραπόστολους, με μοναστική ζωή ( μετά από όνειρό της στο οποίο μία αγία, ως η ίδια το ερμήνευσε την παρότρυνε στην μοναστική ζωή, διότι αντί νηστείας και μοναχικότητας θα απολάμβανε πλήθος επίγειων ηδονών, απολαύσεων και εραστών στο κελί της, όπως και οι προγενέστερές της ). Τολμηρή προσωπικότητα και θεματολογία για την εποχή του, τότε που ανθούσε ο λογοτεχνικός ρομαντισμός και η τάση του μεγαλείου του Βυζαντίου στη γραφή των άλλων ομότεχνών του. Ο Ροίδης καταπιάνεται με τη συγγραφή ενός έργου προκλητικού, παραβατικού με ήρωα θηλυκό που είχε το θράσος και την γενναιότητα συνάμα να υποδυθεί το αρσενικό. να συνάψει σχέση με το θαλαμηπόλο της, να αναρριχηθεί στο υπέρτατο αξίωμα του Πάπα – Ποντίφηκα της ισχυρής Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στο Βατικανό, να εγκυμονήσει εκτός από κινδύνους αλλά και ένα τέκνο, που ως λέγεται, το έφερε στο φως δημόσια πέφτοντας απ το άλογο κατά τη διάρκεια μιας πομπής έξω από το σπίτι ενός Πάπα, του Ιωάννη Παύλου ! τι σύμπτωση κι από τότε η οδός ονομάστηκε οδός της Πάπισσας. Βρήκε ακαριαίο θάνατο εκεί ή τη λιθοβόλησε το αναστατωμένο πλήθος ή πέθανε αργότερα στη φυλακή δεν έχει διασταυρωθεί και δεν είναι σίγουρο έκτοτε. Τραγελαφικά γεγονότα, υπό την διάθεση ενός αντιδραστικού φύσει συγγραφέα, όπως ήταν ο Ε. Ροίδης να πάει κόντρα στο ρεύμα της εποχής του και της υποκρισίας όχι μόνο του Βατικανού απ τα Μεσαιωνικά χρόνια της Ιωάννας και της θητείας της (855-858 μ.Χ. ) αλλά και της τότε Ορθόδοξης Εκκλησίας. Αποτέλεσμα αυτού ήταν να απαγορευτεί η κυκλοφορία του αντιχριστιανικού κατά την Ιερά Σύνοδο, βιβλίου του, ¨Η Πάπισσα Ιωάννα ¨ με διάχυτο το προσωπικό του ύφος χαρακτηριστικό για τον κυνισμό, την ειρωνεία του σε κάποια χαρακτηριστικά που αμαυρώνουν την έννοια της θρησκείας κι όχι στην ίδια τη θρησκεία, ως βλάσφημο και κακόηθες. Ο ίδιος αμύνθηκε συγγράφοντας μετέπειτα κάποιες παρωδίες του έργου του απαντώντας στις άδικες κατηγορίες όπως ¨Η Πάπισσα Ιωάννα και η ηθική “, ¨Επιστολές ενός Αγρινιώτου ” κ.α. Υπαρκτό ή μη το πρόσωπο της Ιωάννας εκκίνησε μίαν επανάσταση στη γραφή επί 1866, σε γλώσσα καθαρεύουσα μεν αν και ο Ροίδης ήταν υπέρμαχος της δημοτικής στην καθομιλουμένη αλλά και στο γραπτό λόγο ενάντια στον λόγιο Παναγιώτη Σούτσο, ο οποίος ήταν υπέρ της αναβίωσης της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Η Πάπισσα Ιωάννα καταδίκαζε την υποκριτική στάση των εκπροσώπων της Θρησκείας, που πίσω απ το προσωπείο του καθήκοντος της ιεροσύνης αποβλέπουν σε εξουσία, δύναμη, δόξα και πλούτο με όποιο τίμημα και αγγίζει και τους κόλπους της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Γι αυτό το τόσο πικάντικο-ευαίσθητο θέμα του βιβλίου, που καθρέφτιζε τόσο απροκάλυπτα υπό το ειρωνικό ύφος του συγγραφέα – καινοτόμου για εκείνα τα συντηρητικά χρόνια – με ηρωίδα μια γυναίκα, έρμαιο των ορμών της στο Βατικανό που και τότε και τώρα ασκεί μια μεγάλη Εξουσία επί των Εθνών, με την αυστηρότητα του Καθολικισμού, άρα της υπό φόβου εύκολης υποταγής των πιστών κατ΄εμέ, αποτέλεσε μία βόμβα κατά του Κρατικού – Θρησκευτικού Κατεστημένου. Αν υπήρξε Αφορισμός από την Ιερά Σύνοδο του συγγραφέα δεν είναι σίγουρο, κατά τον βιογράφο και βαφτιστήρα του Ανδρέα Ανδρεάδη δεν υφίσταται κάτι τέτοιο, όμως το βιβλίο το ίδιο “αφορίστηκε “. Η δυσφήμισή του από την Ιερά Σύνοδο ως αντιχριστιανικό, βλάσφημο, απαγορευτικό και κακόηθες υπήρξε κατά τον συγγραφέα του, τον ίδιο ο οποίος εκφράζει έτσι ένα είδος κυνικής ευγνωμοσύνης, η καλύτερη διαφήμιση ! Αν η Ιερά Σύνοδος δεν το είχε πολεμήσει και καταδικάσει δεν νομίζω να τύγχανε τόσο μεγάλης αναγνώρισης. ¨Πάπισσα Ιωάννα ¨ τα κατάφερες, παρόλο το άτυχο τέλος σου, μία αποβολή και τον μετά βιολογικό θάνατό σου να μείνεις αθάνατη στην Ιστορία, ως γυναίκα σύμβολο Επανάστασης κατά ενός ανδροκρατούμενου Κόσμου.
Ιωάννα Γ. Χρυσάκη
