Ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια που αντιμετωπίζουν πολλές γυναίκες καθώς προσπαθούν για να βελτιώσουν την αυτο-εικόνα τους και να θεραπεύσουν τη σχέση με το σώμα τους είναι η κριτική και η απόρριψη που φοβούνται οτι ενδεχομένως λάβουν από τους συντρόφους τους. Αυτό φαίνεται να ισχύει ιδιαίτερα για τις γυναίκες σε ετεροφυλόφιλες σχέσεις που έχουν μεγαλώσει μαθαίνοντας να παρατηρούν το σώμα τους μέσα από την ανδρική σεξουαλική προοπτική. Όταν οι γυναίκες αντικειμενοποιούνται κι αξιολογούνται κυρίως ως “αξιοθέατα”, ενώ οπτικά ή σωματικά θεωρούνται ένα ελεύθερο πεδίο σχολιασμού για τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αλλά και μεταξύ των ανθρώπων γύρω, δεν είναι μόνο οι άνδρες που μαθαίνουν να βλέπουν τις γυναίκες ως απλά σωματικά μέλη και να κρίνουν αυτά τα μέλη σύμφωνα με προσεκτικά καθορισμένα πρότυπα – και οι ίδιες οι γυναίκες πέφτουν στην ίδια παγίδα.
Αντικειμενοποίηση, αυτο-αντικειμενοποίηση και τα προβλήματα που φυτρώνουν.
Η σεξουαλική αντικειμενοποίηση είναι η μείωση ενός ανθρώπου σε και η θέασή του ως αντικείμενο. Οι γυναίκες αντιμετωπίζονται συχνά ως αντικείμενα και ειδικά (και ετεροκανονικά) ως αντικείμενα σεξουαλικής απόλαυσης προς κατανάλωση των αντρών. Ενώ ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος έχει σκέψεις, αισθήματα, ιδέες, ανάγκες, ταλέντα, όνειρα, κ.ο.κ., ένα αντικείμενο είναι στατικό, παθητικό και πάντα διαθέσιμο.
Η μείωση αυτή των γυναικών σε παθητικά αντικείμενα συμβάλλει στην κουλτούρα του βιασμού και στην αντιμετώπιση των γυναικών ως μονοδιάστατες υπάρξεις με κέντρο τα σεξουαλικά τους όργανα ακόμη και από τις ίδιες τις γυναίκες. Η αντικειμενοποίηση είναι εξαιρετικά διαδεδομένη μέσα στην κουλτούρα μας (ακόμη και για τα μικρά, ανήλικα κορίτσια) και οδηγεί σε σεξουαλική βία, διατροφικές διαταραχές, κατάθλιψη κ.α.
Περνώντας τώρα στα χωράφια της αυτο-αντικειμενοποίησης, μιλάμε για ένα κοινωνικό φαινόμενο όπου εμείς, τα κορίτσια και οι γυναίκες, βλέπουμε το σώμα μας ως αντικείμενο σεξ. Όλες μας κάνουμε σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, υποκύπτωντας ασυνείδητα στα μηνύματα της κουλτούρας του βιασμού με τα οποία το σήμερα μας χαστουκίζει. Σύμφωνα με δεκαετείς μελέτες, κυρίως από ψυχολόγους, πέρα από τα παραπάνω προβλήματα που ανακύπτουν στην ψυχολογία των γυναικών, η αντικειμενοποίηση έχει στοιχειώσει ακόμα και την γυναικεία κινησιολογία. Αν σκέφτεστε, ανεξαρτήτως φύλου, πως όσα συζητάμε σήμερα είναι μπούρδες, δοκιμάστε την κοινωνική παρατήρηση άλλων γυναικών, κρατώντας στο νου σας την εξής απτή επίπτωση: οι γυναίκες, βομβαρδισμένες από την ιδέα πως αποτελούν σεξουαλικά αντικείμενα, ασυναίσθητα προβαίνουν σε αυτό που με κοινωνικοψυχολογικούς όρους ονομάζεται Habitual Monitoring. Δηλαδή σε μια αυτόματη, υποσυνείδητη συνεχή αυτοπαρατήρηση του σώματός τους, καθώς σκέφτονται τις κινήσεις και τη στάση τους, τη θέση των ποδιών, τη θέση των μαλλιών, πού πέφτει το φως, ποιος τις κοιτάζει, ποιός δεν τις κοιτάζει.
Η νέα κουλτούρα αντικειμενοποίησης.
Μια νέα κουλτούρα αντικειμενοποίησης έχει αναδυθεί τα τελευταία 10 χρόνια και χαρακτηρίζεται από δύο πράγματα. Το ένα είναι η αύξηση του αριθμού των σεξουαλικά αντικειμενικών διαφημίσεων σε τηλεόραση, ταινίες, βιντεοπαιχνίδια, μουσικά βίντεο, περιοδικά και άλλα μέσα. Το δεύτερο στοιχείο είναι ότι ετούτες οι εικόνες έχουν γίνει πιο ακραίες, πιο σεξουαλικές.
Η κουλτούρα αυτή πουλά στις γυναίκες και στα κορίτσια ένα βλαβερό ψέμα: ότι η αξία τους έγκειται στο πόσο σέξι εμφανίζονται στους άλλους. Ετσι μαθαίνουν σε πολύ νεαρή ηλικία ότι η σεξουαλικότητά τους είναι για τους άλλους, αλλά και ότι οι άντρες “θέλουν” ενώ οι γυναίκες “θέλουν-να-τις-θέλουν”.
Στους άνδρες, συνεχώς πλασάρεται η πεποίθηση πως είναι σεξουαλικά υποκείμενα, πως βρίσκονται στη θέση του οδηγού. Τους κάνει να νιώθουν αρκετά ισχυροί ώστε να βλέπουν εικόνες αντικειμενοποιημένων γυναικών παντού.
Μια γυναίκα, είτε αγαπά είτε μισεί την εμφάνισή της, πιθανότατα έχει συνειδητοποιήσει πόσο δύσκολο είναι να ευδοκιμήσει στη ζωή της και στις σχέσεις της όταν το μυαλό της εμμένει στο “πώς δείχνω” ανά πάσα στιγμή. Η συνειδητοποίηση αλλά και η αντιμετώπιση των γυναικών ως κάτι ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΣΩΜΑ (More Than a Body Movement) είναι απαραίτητες τόσο για την προσωπική ευεξία, όσο και για τη σύναψη υγιών σχέσεων. Τόσοι πολλοί από εμάς έχουν εκπαιδευτεί να πιστεύουν ότι το να έχεις μια ευτυχισμένη, υγιή σεξουαλική ζωή απαιτεί την προσαρμογή σε μια πάγια, προκαθορισμένη ιδέα του τι είναι «σέξι». Η αλήθεια είναι: Μπορείτε να έχετε μια υγιή, ευτυχισμένη σεξουαλική ζωή ανεξάρτητα από το πώς φαίνεστε ή πώς νομίζετε ότι φαίνεστε. Μπορείτε να μάθετε να αισθάνεστε τη σεξουαλικότητά σας ως κάτι που πηγάζει από μέσα σας, από το δικό σας εσωτερικό κι όχι ως μια ταμπέλα αποδοχής που θα σας καρφιτσώσουν οι γύρω.
Θα ήθελα να φανταστούμε έναν κόσμο όπου τα κορίτσια και οι γυναίκες δεν αισθάνονται αναγκασμένες να ξοδέψουν μια ώρα κάθε πρωί για το μακιγιάζ και τα μαλλιά τους. Θα ήθελα να φανταστούμε έναν κόσμο όπου οι γυναίκες εκτιμούνται για αυτά που λένε και κάνουν παρά για τον τρόπο που φαίνονται. Οπου, αντί να σπαταλάμε χρόνο για την εμφάνιση, να κατευθύνουμε την ενέργειά μας στην αντιμετώπιση σοβαρών προβλημάτων όπως η εμπορία ανθρώπων, η σεξουαλική βία, η ομοφοβία, η φτώχεια, η πείνα. Εναν κόσμο πολύ πιο απλό και φιλικό για το κάθε κορίτσι και γυναίκα όπου το σώμα της θα αντιμετωπίζεται ως αυτό που όντως είναι: ως όργανο κι όχι ως στολίδι.
(σταθείτε και λίγο στην εικόνα που συνοδεύει το κείμενο. Εργο του Logan Spector, φοιτητή στο Savannah College of Art and Design. Κοιτάξτε τη και σκεφτείτε πόσο πιστά αποδίδει την πραγματικότητα. Κι ας την κάνουμε να μην ισχύει πια.)
Η τρυφεράδα θα σώσει τον κόσμο.
Γράφω γιατί αλλιώς θα σκάσω.